Schoenmakerij Pollevie bestaat exact tien jaar en die mijlpaal is heel betekenisvol voor Astrid Janssens en Paul Cuypers. “We schrokken er zelf van dat het al tien jaar geleden is dat we ons leven een hele andere wending gaven”, vertelt Astrid Janssens. “Paul werkte 21 jaar bij AGC in Mol en daarna vier jaar als arbeider bij de gemeente, waar hij moest stoppen omwille van rugproblemen. Ik had een administratieve job in Leuven en keek steeds meer op tegen die grote afstand. Die factoren zorgden ervoor dat we bij Syntra in Limburg samen de eenjarige opleiding schoenmaker en -hersteller gingen volgen.”
“Dat was echt een pittig jaar”, vult Paul Cuypers aan. “Het was geen optie om eens een dagje cursus over te slaan. Als je één les miste, liep je hopeloos achter de feiten aan. De tijd was kort om alles onder de knie te krijgen. Er komt immers veel kijken bij de stiel. Je leert uiteraard alles over het maken of herstellen van schoenen, maar een schoenmaker moet tegenwoordig veel meer kunnen. Voor het maken van sleutels bijvoorbeeld hadden we drie dikke cursussen want er zijn duizenden verschillende sleutels.”
Het oude gezegde ‘schoenmaker blijf bij je leest’ is voor velen toepasselijk, behalve voor schoenmakers zelf dus. Wie nu een schoenmakerij runt, moet van vele markten thuis zijn en ook kunnen graveren, retoucheren, nummerplaten en sleutels maken, enzovoort. “Wij hadden onlangs een stagiair en die gaf eerlijk toe een ander beeld te hebben van een schoenmakerij”, aldus Astrid Janssens. “De tijd dat een schoenmaker in zijn stofjas aan een leest stond, ligt ver achter ons. De stiel heeft een upgrade gekregen en is flink gemoderniseerd. Toch zijn schoenmakers een uitstervend ras. Er zijn momenteel nog 333 schoenmakers in België en binnen vijf jaar zal dat aantal gehalveerd zijn. Iedere week verdwijnen er schoenmakerijen, meestal omwille van het pensioen van de schoenmaker.”
“Ik ga ook nog vijf jaar werken maar dan houdt het op”, meldt Paul Cuypers. “Ik zoek iemand om de zaak aan over te laten, maar die zoektocht leverde nog geen resultaat op. Dit is nochtans een gouden kans. Wie nu bij mij in de leer komt, moet geen opleiding hebben en kan het ambacht ter plaatse leren. Er bestaan in België immers geen opleidingen meer. Wij trekken al lang aan de alarmbel, maar scholen hebben daar geen oren naar.”
“Er is nochtans werk genoeg in de schoenmakerij”, weet Astrid Janssens. “Toen wij tien jaar geleden begonnen bestond onze bezigheid uit 1/3 winkelverkoop en 2/3 herstellingen. Dat is nu bijna andersom. De coronacrisis heeft onze zaak zeker geen kwaad gedaan en ook de huidige energiecrisis zorgt ervoor dat het aantal herstellingen in de lift zit. De mensen worden bovendien milieubewuster en gooien hun schoenen of kleding minder snel weg.”
“Ook schoenmakers zijn milieubewuster geworden”, vult Paul Cuypers aan. “We verkopen enkel nog natuurlijke, afbreekbare producten zonder PVC. De witmaker voor sneakers vliegt de deur uit. Dit is trouwens de enige, gezonde manier om sneakers te witten of proper te maken. Mensen steken hun sneakers vaak in de wasmachine, maar dat is not done. De lijm kan namelijk niet tegen die temperaturen. Na zo’n wasbeurt staan die mensen vaak hier omdat de neus van de sneakers omhoog staat en de schoenen een maat kleiner geworden zijn. Ik krijg telkens kiekenvel als ze mij dan vragen om hun sneakers te maken.”
Paul en Astrid gaan bij Pollevie geen enkele uitdaging uit de weg. “Als de schoenen echt helemaal versleten zijn, zeggen we dat tegen de mensen want dan is er voor de schoenmaker geen eer meer uit te halen”, verklapt Astrid Janssens. “We hebben ook minder geliefde opdrachten natuurlijk. Schoenen in suède bijvoorbeeld zijn altijd een uitdaging en schoenen van Guess of Prada zijn een nachtmerrie. Dat zijn nochtans hele dure merken, maar daar werden we al tijdens onze opleiding voor gewaarschuwd omdat de hak bijvoorbeeld met een heel fijn pinnetje vastzit. Wanneer er schoenen van Guess op de toonbank staan, gaan bij alle schoenmakers de haren recht omhoog staan. Die zijn echt bijna niet te maken. Voorts gaan we inderdaad geen enkele uitdaging uit de weg. Een schoenmaker is een probleemoplosser en een grote fantasie helpt daarbij. Zo werden hier bijvoorbeeld al een tent, een springkasteel en een bootzeil binnengebracht. Bij de leren retouches zijn zadels en motorpakken populair. Er stopte hier ooit een vrachtwagen voor de deur. De chauffeur vroeg mij om een de zetel te naaien en dus ben ik met naald en draad in die camion gekropen.”
“We maken geen steunzolen, maar herstellen wel orthopedische schoenen. Die krijgen, net als kinderschoenen en paardentuig, altijd voorrang”, zegt Paul Cuypers. “Naast ruiterlaarzen worden ook veel wandelschoenen binnengebracht. Als extra service voorzien we een korting voor leden van wandelclubs. Mijn nieuwste expertise zijn schoenen voor dragqueens. Voor hun optredens willen dragqueens bijpassende schoenen bij hun outfit, maar dat schoeisel is uiteraard niet verkrijgbaar in de winkel. Daarom brengen ze hier een simpele zwarte damesschoen binnen die ik bekleed met de stof van de outfit.”
Ook het graveerwerk vormt een belangrijk onderdeel van de moderne schoenmakerij. “Wij graveren in bijvoorbeeld hout, leer en glas”, legt Paul Cuypers uit. “We kunnen alle materialen aan, behalve PVC. Daarop graveren we niet, omdat we dan mosterdgas aanmaken. Met onze graveer- en snijmachine maken we bijvoorbeeld sleutelhangers, maar de toepassingen van het graveren zijn eindeloos, net als de kleuren schoenencrème. We hebben bijvoorbeeld 24 tinten bruin en 12 tinten grijs.”
Voor Astrid en Paul is het voorbije decennium voorbijgevlogen. “Op 29 juni studeerden we af en op 2 juli openden we Pollevie. We hebben dus nauwelijks tijd gehad om ons in te werken. Er was al dertien jaar geen schoenmaker meer in Meerhout en dus zag men ons graag komen. In onze beginjaren kwamen hier vooral veel oudere mensen over de vloer, maar nu zijn het heel vaak dertigers. Onze kleinschaligheid wordt geapprecieerd. De klant is hier nog echt koning. Wij maken ook altijd tijd vrij voor een babbeltje. Soms lucht het op wanneer mensen over hun problemen kunnen praten. Wij kennen onze klanten aan de hand van hun verhalen in plaats van hun namen. We hebben er ook een erezaak van gemaakt om iedereen goedendag te leren/laten zeggen. Gek genoeg vonden de Meerhoutenaren dat eerst raar maar nu zegt iedereen hier goedendag.”
Schoenmakers zijn een uitstervend ras en ook Pollevie is enig in zijn soort. “Geen enkele andere schoenmakerij heet zo”, glundert Astrid Janssens. “Onze klanten denken vaak dat de naam iets te maken heeft met Paul, maar dat is puur toeval. Tachtigplussers kennen de betekenis van Pollevie meestal wel. Pollevie is namelijk het Kempens dialectwoord voor hak. Zo staat het ook in het Kempens woordenboek vermeld en je hebt zelfs de uitdrukking ‘het hangt mijn pollevie uit’.”
Op 22 en 23 april zetten Astrid en Paul de deuren van Pollevie aan de Gestelsesteenweg wagenwijd open. Naar aanleiding van het tienjarig bestaan geven ze iedereen de kans om een kijkje achter de schermen te nemen. “Dat is interessant, zowel voor onze huidige klanten als voor toekomstige klanten”, weet Paul Cuypers. “Ook wie geïnteresseerd is om de stiel te leren, kan alvast eens een kijkje komen nemen. Wie weet ontmoeten we tijdens onze opendeurdagen onze toekomstige stagiair/opvolger.”
