Sinds vorige maand bouwt het chemiebedrijf Ineos aan Project One, een fabriek waar het ethaan zal kraken tot ethyleen. De fabriek opent wellicht in 2026. Maar sinds 2019 is Ineos al volop mensen aan het aanwerven die de opstart van de fabriek in goede banen moeten leiden. Van de 42 mensen die al als vaste werknemer voor Project One zijn aangeworven, waren 21 mensen bij hun aanwerving ouder dan 50. Zes mensen waren zelfs ouder dan 55. Een van hen is Henri Caudron.
“Ik ben op mijn 56ste mijn job kwijtgeraakt”, zegt Henri. “Ik heb dertig jaar voor een petrochemisch ingenieursbureau in Antwerpen gewerkt. Maar door een herstructurering stond ik van de ene op de andere dag op straat. Ik heb enkele weken nodig gehad om de emotionele klap te verwerken en om allerlei praktische zaken te regelen, zoals mijn hospitalisatieverzekering en mijn pensioenplan. Daarna heb ik bij meer dan tien bedrijven gesolliciteerd. Toch ben ik, ondanks mijn ervaring, negen maanden werkloos gebleven. Potentiële werkgevers hebben het nooit met zoveel woorden tegen mij gezegd, maar ik heb het gevoel dat dit komt door mijn leeftijd en mijn loonverwachtingen, die nochtans marktconform waren.”
Aangeworven op 57 jaar
Op zijn 57ste kon Henri dan toch voor Ineos beginnen. “Ik ben opgebeld door Ineos, omdat ze op zoek waren naar iemand met mijn kennis en ervaring”, zegt Henri. “Ik ben nu Business IT-manager. Mijn takenpakket in die functie is breed. Ik ontwikkel bijvoorbeeld de computersystemen waarop de ethaankraker van de nieuwe fabriek zal draaien. Ik wil de opstart van de fabriek zeker nog meemaken en wil tot mijn 66ste doorgaan.”
Henri komt op de werkvloer veel generatiegenoten tegen. “We hebben zelfs iemand aangetrokken op zijn 63ste”, zegt Nathalie Meert, woordvoerder van Ineos. “Dat komt omdat onze nieuwe fabriek Project One een soort van start-upomgeving is binnen Ineos. We hebben nog nooit zo’n project gerealiseerd en we moesten dus veel ervaren talent buiten onze organisatie aantrekken. Die mensen moesten allemaal snel inzetbaar zijn, zonder een lange inloopperiode, en ze moesten veel ervaring hebben in specifieke nichedomeinen.”
Snel inzetbaar
Volgens Henri is die kennis maar één voordeel van een oudere werknemer. “Als 50-plusser heb je gewoon meer maturiteit en meer levenservaring”, zegt hij. “Ik heb nu ook meer mensenkennis dan toen ik jonger was. Ik weet beter dan vroeger hoe ik met mensen moet communiceren, heb meer empathie en weet nu hoe bepaalde mechanismen in een organisatie werken.”
Ervaring als een pluspunt dus. Ineos zegt dat het dat principe ook doortrekt in de bestaande fabrieken. “In de laatste vijf jaar hebben we bij Ineos Phenol in Doel bijvoorbeeld 45 nieuwe mensen aangetrokken. Daarvan is 11% ouder dan 50”, zegt Nathalie Meert. “Bij Ineos Olefeins & Polymers in Lillo hebben we in de laatste vijf jaar 75 nieuwe werknemers aangeworven, waarvan 16% ouder dan 50.”
Volgens Gert Verreth, woordvoerder van de chemie- en farmasector Essenscia Vlaanderen, werven steeds meer bedrijven oudere mensen aan. “Op talent staat geen leeftijd”, zegt hij. “Door de krappe arbeidsmarkt moeten werkgevers ook meer naar oudere mensen kijken om hun vacatures ingevuld te krijgen.”
Vier redenen voor leeftijdsdiscriminatie
Volgens Stijn Baert, arbeidsmarktspecialist van de Universiteit Gent, is Ineos met zijn grote aantal aanwervingen van oudere werknemers nog te veel een uitzondering. “Uit ons onderzoek blijkt dat er nog veel leeftijdsdiscriminatie bij werkgevers is”, zegt Stijn Baert. “Werkgevers werven 55-plussers minder aan, om vier statistisch significante redenen: ze denken dat 55-plussers te duur zijn, te weinig flexibel, minder goed op te leiden en minder up-to-date, dus dat ze minder mee zijn met de digitale vaardigheden die je vandaag nodig hebt. Kort gezegd: een 58-jarige heeft nog steeds minder kans om aangeworven te worden dan een 38-jarige.”
Grote inhaalbeweging
Maar er is ook goed nieuws. De tewerkstelling van 55- tot 64-jarigen in Vlaanderen is in de laatste jaren spectaculair gestegen. In 2017 was 49% van de 55- tot 64-jarigen in Vlaanderen aan het werk. In 2021, vier jaar later, was dat aandeel gestegen naar 57%, maar dat is wel nog altijd minder dan het Europese gemiddelde van 60,5%. In Nederland is zelfs 71% van de 55- tot 64-jarigen nog aan de slag.
“Het aantal 55-plussers dat bij ons aan de slag is, groeit wel sneller dan het Europese gemiddelde”, zegt Stijn Baert. “Mogelijk speelt hier de ‘wet van de afremmende voorsprong’. Wie veel achterstand heeft, zoals Vlaanderen, heeft meer marge om vooruit te gaan. De vooruitgang heeft meerdere redenen. Een daarvan is dat er minder mensen met SWT (brugpensioen, red.) gaan. Maar er is de laatste jaren ook een andere cultuur ontstaan, waarbij mensen beseffen dat ze langer moeten werken.”
“Er is geen wetenschappelijk onderzoek gedaan over de mate waarin die factoren de vooruitgang van de tewerkstelling bij 55-plussers precies stimuleert”, zegt Stijn Baert. “Maar hoe dan ook blijven 55-plussers, ondanks die vooruitgang, het zorgenkind van onze arbeidsmarkt. Ook al is dat vandaag minder uitgesproken dan vroeger.”
