Verdeeld over vier terminals verwerkt Molenbergnatie niet alleen koffie. “Er is een terminal voor rijst, granen en quinoa, een terminal voor cacao, een voor gedroogd fruit en noten en in het magazijn Marnix komt koffie toe”, zegt koffiemanager Dries Boon.
Er zijn een tiental bedrijven die koffie behandelen in de haven – samen kunnen ze anderhalf kopje koffie schenken aan de volledige wereldbevolking – maar Molenbergnatie neemt het leeuwendeel voor zich. Tenminste als het om opslag gaat. “In de doorvoer is Hamburg de grootste. Zij sluizen containers met koffie meteen door naar Berlijn en de rest van Europa.”
De Molenbergnatie slaat al 150 jaar koffie op. “De manier waarop is wel sterk geëvolueerd”, vertelt Dries Boon, “vroeger lag de koffie gewoon in hopen op de grond. In de magazijnen stapelen we koffie in jute zakken, in bigbags van een ton of in bulk. In dat laatste geval hangt er één grote zak tegen de wanden van de container. “Daar blazen ze tot 21 ton koffie in. De behandeling nadien is natuurlijk veel minder arbeidsintensief.”
Dat zien we meteen aan een semi-automatische installatie voor het lossen van zakgoed. Als alles goed loopt moet de havenarbeider niet elke zak apart tillen. Met een soort haak met handvat, het zogenaamde panneke , legt hij de zak goed en controleert of hij gescheurd is. Indien nodig naait hij de zak weer dicht, naald en draad hangen klaar. Dat alles gebeurt met een snelheid die je doet twijfelen aan het gewicht van de zak, toch nog altijd 70 kilo.
Geen verspilling
Natuurlijk wordt daarbij af en toe wat koffie gemorst. Maar die gaat niet verloren. Meteen wordt duidelijk waarom je in dit magazijn van de grond kan eten. “Er wordt meermaals gekuist en koffie verzameld. Bepaalde kopers bewerken dat nog tot bruikbare koffie. Omdat je op deze manier alle soorten bonen bijeen veegt, weet je niet welke kwaliteit van koffie het is”, legt Dries’ collega Kenneth Budts uit, die ook smaakcontroles doet voor de klanten. “Via aanbestedingen komt die in het circuit terecht van refters en grootverbruikers.”
Intussen glijdt de zak verder en ondergaat hij een staalname. “In de koffiewereld is 30% staalname gangbaar. Voor Nespresso nemen we stalen uit élke zak”, verduidelijkt Dries Boon. En dat zijn niet de enige controles. “Tussen herkomst en productiecenter in Zwitserland zijn er in totaal zeventig checks op elke partij. Dat gaat over ruiken, vocht meten, branden en dat bij preshipment , bij verscheping, bij aankomst en na productie.”
Waterinsijpeling komt het meest voor. Door het vocht is de koffie niet goed meer. Dat kan gaan van een paar zakken tot een hele container. “Ongedierte zet zich op de koffie zelf, maar we controleren het. Ook de geurcontrole is belangrijk. Als de containers onvoldoende gekuist zijn of als een fout reinigingsproduct is gebruikt, hangt er een chemische geur. En koffie neemt makkelijk geuren op, hij moet ruiken als groene koffie (niet geroosterd, red.) .”
Nespresso-pensioen
Voor een producent als Nespresso zelf begint die kwaliteitscheck al op de plantage zelf, zegt duurzaamheidsexpert Astrid Haas. “Wij werken met landbouwkundigen, die samen met de boer de kwaliteit opvoeren door de grond op de juiste manier te bewerken. We hebben een programma ingevoerd rond duurzaamheid, kwaliteit en productiviteit en het weren van kinderarbeid. We zorgen ervoor dat de boeren gecertifieerd worden door Rainforest Alliance . Met dat AAA-of duurzaamheidscertificaat krijgen ze een premie.” En vormt cocaïne geen verleiding voor de koffieboeren? “We hebben samen met de Colombiaanse overheid een fairtradepensioenfonds opgezet. Dat langdurig partnership trekt ook de volgende generatie jonge koffieboeren aan.”
Ook kleine branderijen
Nespresso, dat zijn treinwagons helemaal tot op de kaai van Molenbergnatie rijdt, is niet de enige klant van de Natie natuurlijk. “Het is goed dat er ook kleine producenten zijn. Dat is een groeiende markt en tegelijk merken we polarisatie”, legt Dries Boon uit, “met aan de ene kant de grote industrie en aan de andere kant speciality klanten en -traders, die heel specifieke koffies willen. Dat gaat zover dat ze op die specifieke plantage vragen naar juist die bepaalde plant.”
“Die speciale koffies zijn natuurlijk geen koffies voor elke dag. Dat is eerder een afsluiter van een menu. Dat gaat bij koffie zoals bij andere dranken. Je hebt een biertje voor dit en een wijntje voor dat gerecht”, voegt Kenneth Budts toe.
“Massa kan iedereen, zwarte en warme koffie kan iedereen maken, maar die gradatie van: ‘ik wil iets lekker, dat is moeilijker. De koffie van vroeger bij jouw tante Nonneke die kan iedereen maken. Maar doe je bij die speciale iets fout, dan proef je dat”, aldus Kenneth Budts.
Molenbergnatie staat zijn kleinere klanten via traders bij in die eigen keuzes. “Als een plaatselijke koffiebrander een zak vraagt van die kwaliteit en een van die andere, dan kunnen we dat organiseren”, weet Dries Boon. “Daarom spreiden we de koffies over heel het magazijn. We stapelen de originekoffies per soort, zodat er aan orderpicking kan worden gedaan. Dan rijdt de magazijnier voorbij en laadt een zakje van deze koffie op en eentje van die andere soort. Zo krijg je een à la carte-bestelling.”
Toch kan niet zomaar iedereen in de Molenbergnatie gaan shoppen. De keuze van koffies loopt via traders, die stalen krijgen aangeboden van verschillende koffies. “Want wij zijn geen eigenaar van die goederen. Met onze logistiek doen we alleen aan dienstverlening.”
