Sinds 1 maart hebben 1.699 Oekraïense vluchtelingen zich via de Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding (VDAB) kandidaat gesteld om een job in Vlaanderen of Brussel te doen. 17% daarvan heeft inmiddels een job gevonden. Dat lijkt op het eerste gezicht misschien niet veel. Maar dat komt omdat veel Oekraïners nog maar pas ingeschreven zijn. 600 van die 1.699 vluchtelingen zijn bijvoorbeeld pas in mei ingeschreven bij VDAB en zijn dus nog maar pas op zoek naar een job.
“In eerste instantie willen we ervoor zorgen dat deze mensen goed en kwalitatief worden opgevangen”, zegt Jo Brouns. “Dat is nu gebeurd. Degenen die kunnen en willen werken, moeten we in de mate van het mogelijke snel toeleiden naar een job.”
41% spreekt geen Engels
Een van de grootste knelpunten is dat de meeste Oekraïners die hier aankomen zich moeilijk verstaanbaar kunnen maken. 89% spreekt geen Nederlands. 41% spreekt geen Engels en nog eens 28% heeft slechts een beperkte kennis van het Engels. Bedrijven kunnen bij VDAB een gratis taalcoach aanvragen, om vluchtelingen op de werkvloer te begeleiden.
Maar het gebrek aan talenkennis schrikt Vlaamse werkgevers blijkbaar niet af. Op de website van VDAB staan 4.569 vacatures expliciet open voor anderstalige nieuwkomers. Die vacatures worden aangeduid met de noemer #werkplekvrij. Ook de Oekraïense vluchtelingen zelf passen zich aan. 58% van de vluchtelingen in Vlaanderen heeft een diploma van het hoger onderwijs. En toch willen ze hier vooral jobs in de schoonmaaksector doen.
Communiceren met Google Translate
Het Poetsbureau stelt in Vlaanderen bijvoorbeeld al vijftig Oekraïense nieuwkomers tewerk. Het dienstenchequebedrijf Plus Home Services achttien.
“Sommigen daarvan spreken geen woord Engels”, zegt Kris Moens, operationeel manager van Plus Home Services. “We communiceren met hen via het gastgezin waarin ze verblijven, of via vertaalprogramma’s zoals Google Translate. We spreken dan bijvoorbeeld iets in het Nederlands in, drukken op een knop en zo worden onze zinnen vertaald in het Oekraïens. Die aanpak werkt. Huishoudhulp is een beroep met een lage instapdrempel. We slagen erin om onze mensen voldoende uit te leggen wat ze moeten doen. We laten elke kandidaat wel een praktijktest doen in ons kantoor. Als ze daar goed kunnen poetsen, is dat doorgaans een indicatie dat ze hun werk goed zullen doen.”
Plus Home Services is heel tevreden over de Oekraïners die het in dienst heeft. “Dat komt omdat de Oekraïners die hier op de arbeidsmarkt komen, écht vooruit willen”, zegt Kris Moens. “Ook onze klanten zijn tevreden. Huishoudhulp is een knelpuntberoep. Er is een groot tekort aan. Vroeger was dat alleen op het platteland zo, maar vandaag zien we dat tekort ook in steden opduiken. We zijn dus heel blij dat Oekraïners die knelpuntvacatures mee komen invullen.”
Minstens 3.500 euro bruto per maand
Ook het bedrijf AMA Haarden uit Kapellen, dat in totaal vijf mensen tewerkstelt, is heel tevreden over de twee Oekraïense werknemers die het al heeft aangeworven. “We communiceren vaak in gebarentaal en in de enkele woorden Engels die ze kennen, maar het werkt heel goed”, zegt Kim Mertens, medezaakvoerder van AMA Haarden. “We hebben een groot tekort aan werkkrachten, en dankzij deze mensen uit Oekraïne kunnen we dat opvangen. Het zijn harde werkers en handige harry’s die niet op een uur kijken. En ze zijn heel dankbaar. Niets is te veel voor die mensen en ze appreciëren dat we hen een kans geven.”
AMA Haarden zoekt nu nog twee installateurs van haarden. Het zet op de website van VDAB alle zeilen bij om Oekraïners of andere mensen aan te trekken. Naast een hele lijst aan veel voorkomende voordelen, zoals “loon naar kennis en ervaring”, “vakantiegeld” en “pensioensparen”, worden ook “lekkere koffie ’s ochtends”, “borrelen op vrijdagnamiddag”, “verjaardagsattentie” en “kerstdiner” in het aanbod opgenomen. En een loon van minstens 3.500 euro bruto per maand.
“De nood aan nieuwe mensen met technisch inzicht is hoog”, zegt Kim Mertens. “We proberen zo aantrekkelijk mogelijk te zijn. Het voordeel is natuurlijk ook dat we al twee Oekraïners in dienst hebben, zodat het taalprobleem voor nieuwkomers niet meer zo groot is.”
