Er zijn meer dan 180.000 werklozen in Vlaanderen. Maar bedrijven krijgen hun vacatures niet ingevuld. “Het aantrekken van mensen uit het buitenland is ons enige alternatief”, zegt Ronny Van Herck. “Volgens mij schort er iets aan ons activeringsbeleid. Als je de werkloosheidsuitkeringen zou beperken in de tijd, zouden we misschien wel meer mensen uit Vlaanderen vinden die onze jobs willen doen.”
“Zelfs bij de Vlamingen die we tewerkstellen in onze magazijnen, zijn er mensen die liever werkloos zouden zijn”, zegt Van Herck. “Soms komt een werknemer bij mij met de vraag om hem te ontslaan omdat hij dan een tijdje kan stempelen. Die werknemer wil dan niet zelf ontslag nemen, want dan krijgt hij geen uitkering. Uiteraard doe ik aan zulke spelletjes niet mee. Maar veel werknemers die dat vragen, vallen ziek uit. Na minder dan een maand komen ze terug omdat ze anders moeten terugvallen op een ziekte-uitkering. En na enkele weken vallen ze dan opnieuw ziek uit. Dat is niet leuk voor ons als werkgever, maar er valt weinig aan te doen.”
Gemotiveerder dan veel Vlaamse collega’s
Tenzij dan: vacatures invullen met buitenlandse werkkrachten. “Wij zoeken bijvoorbeeld reachtruckchauffeurs, die in onze magazijnen met zo’n hoge truck goederen stapelen en verplaatsen”, zegt Ronny Van Herck. “Het is een echt knelpuntberoep, waar in Vlaanderen veel te weinig opleidingen voor worden georganiseerd. We zijn dus heel blij dat Polen, Grieken en andere buitenlanders die job bij ons willen komen doen. Vaak zijn die buitenlandse werkkrachten gemotiveerder dan sommige van hun Vlaamse collega’s. Buitenlandse werknemers laten hun land niet voor niets achter.”
Ook Bleckmann, een bedrijf dat voorraden beheert voor onder meer de mode- en elektronicasector, richt zijn vizier op buitenlandse werknemers. “In onze Nederlandse vestigingen doen we dat al lang. In België zijn we deze week begonnen met zes buitenlanders tewerk te stellen in Gent”, zegt Hilde Ryken, personeelsdirecteur bij Bleckmann. “Als we dat niet zouden doen, zou ons bedrijf niet meer kunnen groeien. Want alle Vlaamse bedrijven vissen in dezelfde vijver, maar vinden amper nog mensen.”
“Al richten we ons voor alle duidelijkheid niet alleen op buitenlanders”, zegt Hilde Ryken. “We willen bijvoorbeeld ook jonge ouders, die ’s morgens en in de namiddag aan de schoolpoort willen staan, jobs aanbieden. In Nederland hebben we al jobs gecreëerd die tussen 9 en 15u kunnen worden gedaan, zoals labels plakken op pakketjes. We denken er over na om jobs binnen die specifieke uren ook in België in te voeren.”
Van 20 naar 200 vacatures
Zowel LIS Group als Bleckmann werken voor de zoektocht naar buitenlandse werkkrachten voor hun knelpuntvacatures samen met het bedrijf Link2Europe uit Bornem. “Wij begeleiden vooral mensen uit andere landen van de Europese Unie naar hier”, zegt Igor Van Assche, eigenaar van Link2Europe. “Door de vergrijzing op de arbeidsmarkt en door de economische heropleving, willen steeds meer bedrijven werkkrachten uit andere landen rekruteren. In mei vorig jaar hadden we twintig vacatures openstaan. Nu zijn het er meer dan tweehonderd.”
“We zoeken vooral mensen voor bandencentrales, de transportsector en de logistiek, zoals order pickers (die bestellingen klaarzetten in magazijnen, red.)”, zegt Natascha Nagels, CEO van Link2Europe. “We hebben in de voorbije jaren vooral Poolse uitzendkrachten naar hier gebracht, maar tegenwoordig zijn ook veel andere mensen uit Oost- en Zuid-Europa geïnteresseerd om in België te werken omdat de economie daar in veel sectoren instabiel is. In België maken die mensen doorgaans meer kans op een vaste job dan in hun eigen land.”
Link2Europe was voor het losbreken van de oorlog ook van plan om uitzendkrachten uit Oekraïne voor de Belgische arbeidsmarkt te selecteren. Maar dat voornemen is even op pauze gezet omdat het bedrijf de Oekraïense vluchtelingen eerst op adem wil laten komen en de schok van de oorlog wil laten verwerken.
Buitenlanders zijn duurder
Buitenlanders mogen dan wel steeds meer gegeerd zijn op de Vlaamse arbeidsmarkt, ze zijn duurder dan Vlaamse werkkrachten. “Een buitenlander kost gemiddeld 10 tot 15% meer”, zegt Igor Van Assche. “Want een bedrijf betaalt uiteraard voor het rekruteringsproces dat wij, samen met rekruteringsbedrijven uit het buitenland, al voor een groot stuk doen, en voor de huisvesting van de buitenlandse werkkracht. Wij huren appartementen in Vlaanderen om die mensen in te laten wonen. De werkkracht betaalt een deel van de huurkosten zelf, maar de werkgever moet ook een deel betalen en er zijn ook algemene kosten aan zo’n appartement verbonden.”
De hogere kostprijs van buitenlanders heeft soms een grote impact op bedrijven. “We werken in een sector met kleine winstmarges”, zegt Ronny Van Herck. “Door die hogere kosten voor het aanwerven van buitenlandse werkkrachten moeten wij de prijzen voor onze klanten soms verhogen. Het valt dan weleens voor dat een klant dat weigert en dat we de opdracht verliezen. Maar na enkele maanden komt die klant dan toch terug bij ons omdat hij zelf geen geschikt personeel vindt, dan kan die prijsverhoging plots wel. De hele situatie is natuurlijk lastig, maar zonder buitenlanders kan ons bedrijf niet meer groeien.”
Concurrentie uit Nederland en Duitsland
Volgens Link2Europe hebben te veel werkgevers dat nog niet helemaal begrepen. “We leven echt in een kandidatenmarkt”, zegt Natascha Nagels. “Het is de werkgever die de buitenlandse werknemer moet proberen binnen te halen, in plaats van omgekeerd. Belgische werkgevers hebben voor het aantrekken van buitenlandse werkkrachten enorm veel concurrentie van bedrijven uit Nederland en Duitsland. In onze buurlanden werken werkgevers anders. Ze zeggen hoeveel mensen ze nodig hebben, die worden dan door rekruteringsbureaus in het buitenland gezocht en die buitenlandse werkkrachten kunnen dan meteen in Nederland of Duitsland aan de slag.”
“In België lukt dat vaak niet”, zegt Natascha Nagels. “Een werkgever wil hier vaak nog zelf een gesprek hebben met de buitenlandse kandidaat, soms volgt er nog een tweede gesprek en sommige bedrijven willen de kandidaten zelfs testen laten doen. Tegen die tijd heeft de buitenlandse werkkracht al drie jobaanbiedingen in Nederland of Duitsland gekregen. Eigenlijk moet een werkgever binnen de 24 uur reageren als hij een buitenlandse werknemer wil aanwerven. Anders heeft die kandidaat al een andere job gevonden.”
“Vergeet niet dat wij de sollicitanten al hebben gescreend, voor we ze voorstellen aan een bedrijf”, zegt Natascha Nagels. “Uit een eigen onderzoek in 2019 blijkt dat slechts 2,15% van de buitenlandse mensen die wij hier bij een bedrijf hebben geplaatst, is moeten stoppen omdat ze niet geschikt waren voor de functie.”
Lonen verhogen
De traagheid van Vlaamse werkgevers is volgens Link2Europe niet het enige probleem. “Ook de verloning is soms een nadeel”, zegt Natascha Nagels. “Als je in Nederland pakweg 500 euro netto per week verdient, komt het vaak voor dat dezelfde job in België pakweg 420 euro netto per week opbrengt. Daar komt hier wel nog een eindejaarspremie en vakantiegeld bij, maar die worden pas veel later uitgekeerd. Dat is moeilijk uit te leggen aan een buitenlandse technieker of vrachtwagenchauffeur, die hier zo snel mogelijk wil komen werken om geld te verdienen.”
Kortom: de Belgische werkgever heeft buitenlanders nodig, maar die buitenlanders hebben veel redenen om voor een ander land te kiezen. “Dat wil zeggen dat Belgische werkgevers sneller moeten handelen én steeds meer zullen moeten betalen om buitenlanders voor bepaalde jobs naar hier te krijgen”, zegt Natascha Nagels. “Niet elk bedrijf kan het loon zomaar verhogen. Dat wordt dus niet evident. Maar het is wel duidelijk dat we onze knelpuntvacatures zonder die buitenlanders nooit ingevuld gaan krijgen.”
