Volgens gegevens van Eurostat is er wereldwijd een tekort aan ingenieurs en dan vooral aan vrouwelijke ingenieurs. Julide Tunali: “Dat komt onder andere door een instroomprobleem bij vrouwelijke studenten. Meisjes kiezen nog altijd te weinig voor wetenschappelijke en technische opleidingen, omdat ze hierin onvoldoende worden aangemoedigd en ondersteund. Bijgevolg ontbreken de nodige rolmodellen voor deze toekomstige ingenieurs”, zegt Tunali. Vrouwelijke studenten die toch voor ingenieur gaan studeren, haken vaker dan hun mannelijke collega’s af tijdens hun opleiding.
Elders in de wereld?
In België is slechts 25% van de afgestudeerde ingenieurs een vrouw, en dat percentage ligt zelfs nog lager op de werkvloer. Wanneer we kijken naar andere landen, dan zien we toch een opmerkelijk verschil. Uit een recent UNESCO rapport blijkt dat Algerije het goed doet: 48% van de ingenieurs is vrouw. Ook Tunesië (44%) en Marokko (42%) doen het goed. De US heeft zo’n 20% aan vrouwelijke ingenieurs, maar in Japan is dit amper 14%. China doet het nog slechter: daar is amper 5% van de ingenieurs een vrouw. Vrouwelijke IT-ingenieurs doen het dan weer heel goed in India, waar ongeveer de helft van alle IT-ingenieurs een vrouw is.
Loonkloof bedienden
Nog altijd worden in de EU vrouwen minder betaald dan mannen. Gemiddeld verdient een vrouwelijke bediende in de EU 15% minder dan een mannelijke bediende. In België ligt het verschil met 6% gelukkig lager dan het gemiddelde. Startende professionals verdienen vaak ongeveer hetzelfde, ongeacht hun geslacht. Over het algemeen groeien mannen sneller door, omdat vrouwen vaak een stapje terug nemen om bijvoorbeeld voor de kinderen te zorgen. “Maar dat mag zich niet vertalen in hun salaris. Organisaties moeten ernaar streven om genderneutraal te zijn in hun loonbeleid, ongeacht het soort functie. Doen ze dat massaal, en laten ze bovendien meer vrouwen doorstromen naar een topfunctie, dan gaat die loonkloof op termijn ook kleiner worden”, zegt Julide.
Meer vrouwen aan de top
Organisaties waar vrouwen een topfunctie bekleden neemt gelukkig wel toe. En we merken dat bedrijven ook makkelijker vrouwen aantrekken voor openstaande ingenieursfuncties wanneer een vrouw er aan het hoofd staat. In 2020 noemde Nasa haar hoofdzetel naar Mary Jackson, de eerste Afro-Amerikaanse vrouwelijke ingenieur die er werkzaam was van 1958 tot 1985. Zij was één van de getalenteerde professionals die in de geschiedenis van NASA heeft bijgedragen aan het succes van de organisatie. “Dames zoals zij zijn een echt rolmodel voor meisjes met een gelijkaardige ambitie en initiatieven als dit geeft hen een ware boost om door te zetten”, zegt Julide.
Meisjes met aanleg voor techniek moeten daarom van jongs af aan gestimuleerd worden om hierin verder te gaan. Niet alleen van thuis uit, maar ook op de schoolbanken. “Door hen aan te moedigen om te kiezen voor een STEM-carrière en een aantal vrouwelijke rolmodellen naar voor te schuiven, zullen we op termijn zien dat het aantal vrouwelijke ingenieurs zal toenemen. Het sneeuwbaleffect zal hier z’n werk doen: wanneer een paar gemotiveerde enkelingen de stap nemen naar een technische opleiding of carrière en hier succesvol in zijn, volgen vanzelf anderen uit hun omgeving.” Van zodra er meer vrouwen in een technische functie doorgroeien naar een topfunctie, worden zij op hun beurt een rolmodel voor de jongere generatie.
Vooroordelen
Hoewel ze dezelfde studies deden en hetzelfde diploma op zak hebben als hun mannelijke medestudenten, hebben vrouwelijke ingenieurs nog heel vaak te maken met vooroordelen, vooral wat betreft hun technische expertise. Vaker dan mannen, moeten zij zich extra bewijzen. Daarnaast is men veel te vaak nog van mening dat vrouwen niet thuishoren in zogenaamde ‘gevaarlijke’ beroepen.
Eigen vooroordelen
Maar vrouwen zélf hebben soms ook bepaalde vooroordelen, zeker wanneer ze een studiekeuze moeten maken. Een technische richting of beroep schrikt velen af, omdat ze denken dat die niet te combineren valt met een gezin. Onterecht uiteraard. Julide: “Je hoeft als succesvolle ingenieur immers niet persé de hele wereld rond te reizen om succesvol te zijn. Dat kan ook in een ‘normale’ kantoor job. Alles hangt af van wat je eigen ambities zijn en hoe je je job zelf wil invullen. Net zoals bij eender andere job eigenlijk. Daarnaast merken we dat vrouwen soms ook terughoudend zijn om een team met uitdagende technici aan te sturen of om te gaan met complexe zware machines, waardoor zelfs vrouwelijke bedrijfsleiders verrassend genoeg de voorkeur geven aan mannelijke kandidaten. Dit moet dus absoluut veranderen.”
Knelpuntberoep
Tijdens de Corona-pandemie is het aantal rekruteringen binnen engineering wat afgenomen, voornamelijk omdat organisaties hun geplande projecten hebben moeten pauzeren of uitstellen. Maar ingenieurs blijven enorm in trek en zijn niet voor niets aanzien als knelpuntberoep. Vooral IT-ingenieurs zijn schaars. Met de steeds toenemende digitale evoluties is het dan ook essentieel dat er een vlotte doorstroom van studenten uit een opleiding computerwetenschappen komt. Het is dus hoog tijd dat zowel mannen als vrouwen op jongere leeftijd gestimuleerd worden om dergelijke opleidingskeuze te maken.
Balans
Een team van overwegend mannelijke ingenieurs heeft er baat bij om een gezond evenwicht te voorzien tussen het aantal vrouwelijke en mannelijke werknemers. Die diversiteit op de werkvloer bevordert de werksfeer en creëert ruimte voor innovatie. Een goede balans tussen mannen en vrouwen zorgt er eveneens voor dat verschillende competenties in evenwicht zijn, met betere team prestaties als gevolg.
Communicatievaardigheden
De voorbije 2 jaar werkten heel wat professionals van thuis uit. Dat is ook zo voor het merendeel van de ingenieurs. En dat gaat goed. Eén op drie zegt zelfs thuis productiever te zijn dan op kantoor, zo blijkt uit een enquête van ie-net. Ingenieurs die gewoonlijk vaak reizen naar het buitenland doen dat nu nog amper, als gevolg van de coronapandemie. Dat vraagt uiteraard om een groot aanpassingsvermogen. Heel wat meetings gingen online door, dus sterke communicatievaardigheden zijn meer dan ooit essentieel. “En net daar blinken vrouwen in uit”, zegt Julide. “Hun sterke communicatieve skills, empathisch vermogen en nauwkeurigheid betekenen een enorme meerwaarde voor de sector.” Daarenboven hebben studies aangetoond dat vrouwen over meer belangrijkere leiderschapsvaardigheden beschikken, zoals bijvoorbeeld het vermogen om werknemers te motiveren, goede relaties weten uit te bouwen en meer initiatief nemen.
Beeldvorming
De beeldvorming omtrent het beroep van ingenieur moet ook dringend herzien worden. Hoe vaak zien we niet een vacature voor een ingenieursfunctie verschijnen met daarbij een foto van een man met een veiligheidshelm? Dat stemt allerminst overeen met de realiteit, en daar moeten we met z’n allen van af stappen.
Organisaties die ingenieurs willen aantrekken, moeten dus minder oog hebben voor geslacht en diploma, en meer voor talent en passie. Vrouwen hechten bijvoorbeeld meer waarde aan de maatschappelijke relevantie van hun beroep of studie. Wanneer mannen en vrouwen gelijk behandeld worden, is er een leuke dynamiek onder de collega’s.
Diversiteit en inclusie
Diversiteit en inclusie op de werkvloer groeit alsmaar meer aan belang bij werknemers. Werknemers zijn dan ook sneller geneigd om te solliciteren bij een organisatie waar vrouwen dezelfde doorgroeimogelijkheden krijgen dan mannen en waar een gezonde mix is van leeftijden, geslacht en afkomst. “Organisaties die hierop inspelen en werk maken van een degelijk diversiteit & inclusie beleid trekken dus makkelijker nieuw talent aan. Maar dat is niet alles: ook de productiviteit in hun team zal er aanzienlijk op vooruitgaan. Wanneer deze diversiteit zich ook doortrekt op managementniveau, dan zien we zelfs een flinke stijging in de omzetcijfers”, besluit Julide Tunali.
