West-Vlaanderen is het Mekka van de (kleinschalige) chocoladecreatie en -consumptie. Tot die conclusie komt het economisch kwartaaltijdschrift “West-Vlaanderen Werkt” dat het DNA onderzocht van de West-Vlaamse chocolatiers en van de industriële chocoladebewerkers. Ons land heeft wereldwijd een uitstekende reputatie als chocoladeland met een legioen van 540 Belgische chocolatiers (cijfers eind 2015). De West-Vlamingen spannen daarbij de kroon met 108 erkende chocoladeverwerkers, of 31 procent van het Vlaamse totaal en ruim 20 procent van het Belgische landschap. Het West-Vlaamse aantal blijft op hoog peil en dat is onder meer te wijten aan de dynamische rol van Ter Groene Poorte, het grootste opleidingscentrum voor chocolatiers in ons land. Anderzijds vinden we slechts 5 West-Vlaamse fabrikanten terug in de Belgische top-30 van de grootste chocoladebedrijven volgens omzet en tewerkstelling. Die top-30 wordt overigens steeds meer gedomineerd door buitenlandse multinationals. Ook in West-Vlaanderen worden 4 van de 5 grootste chocoladeverwerkers gecontroleerd door buitenlands kapitaal. Onze provincie telt vooral kleine ambachtelijke chocoladebedrijven die gedreven worden door vakkennis en artisanale kwaliteit. De conclusie luidt dan ook dat West-Vlaanderen sterk is in ambacht, maar matig actief in industriële chocoladeproductie.
Uit de studie blijkt dat de 108 West-Vlaamse chocolatiers uitblinken uit in creativiteit, veelzijdigheid en in exportprestaties. Ze helpen samen circa 900 mensen aan werk (inclusief de zelfstandige zaakvoerders) en realiseerden in 2015, 210 miljoen euro omzet. Het gaat in de meeste gevallen over eenmanszaken met 1 of 2 medewerkers (72 procent), en voor 25 procent over kmo’s met maximum 5 medewerkers. Slechts 13 bedrijven tellen 8 of meer medewerkers in voltijdse equivalenten. De 13 grootste West-Vlaamse chocoladefabrikanten staan samen voor een omzet van 200 miljoen euro met 610 bezoldigde medewerkers, een stijging van 6 procent in vergelijking met 2010. Ze investeerden in de periode 2013-2015 samen 17 miljoen euro in nieuwe machines, uitbreiding van de productiegebouwen of overnames. Binnen die top-13 zijn er 5 bedrijven die voluit gaan voor een rol binnen het industriële segment: Baronie (met fabrieken in Veurne en Brugge), Libeert uit Komen (voorheen Italo Suisse), Natrajacali uit Oostende, Pralibel uit Vichte en Noble Chocolates uit Veurne. Zij zetten zwaar in op automatisatie, terwijl de 8 overige ondernemingen meer artisanaal opereren.
Een aantal bedrijven leggen zich toe op specialisatie. Dat kan de keuze zijn voor een bepaald segment (waarbij Chocolate Line van Dominique Persoone uit Brugge gaat voor topproducten voor het hoogste segment) of voor de combinatie van sommige artikelen (zoals Vereecke uit Menen die chocoladeproducten combineert met doopartikelen) of de investering in een eigen winkelketen (zoals Pralibel en Dumon). West-Vlaanderen is tenslotte ook de kampioen van de chocoladeconsumptie, meer bepaald in de verkoop via de kleinhandel. Begin 2017 waren er in de kustprovincie 211 chocoladewinkels, een historisch record. Brugge spant hierbij de kroon met 63 speciaalzaken (begin 2017). Kortrijk komt als tweede ver achter met een totaal van 11 chocoladeboetieks. Knokke (9 winkels) stak in de jongste 10 jaar Oostende (8 winkels) voorbij.
