De Oostendse wiskundeprofessor Jean Bourgain (62) heeft de ‘Breakthrough Prize’ gewonnen. De ‘Nobelprijs van Silicon Valley’ is de zoveelste bekroning van zijn werk. De ‘Breakthrough Prize’, door sommigen de ‘Nobelprijs van Silicon Valley’ gedoopt, is in het leven geroepen door Google-oprichter Sergey Brin, zijn Facebook-collega Mark Zuckerberg en enkele geestesgenoten en bekroont en beloont uitzonderlijke wetenschappelijke prestaties. Bourgain heeft de prijs gewonnen voor zijn baanbrekende werk rond de getaltheorie en partiële differentiaalvergelijkingen.
Bourgain is wiskundeprof aan het Institute for Advanced Study (IAS) in het Amerikaanse Princeton, New Jersey. Ook Albert Einstein heeft er gewerkt. In een academische wereld die onder hoge hyperpublicatiedruk staat, is het IAS uitzonderlijk: het is een plek waar wetenschappers zich ongegeneerd kunnen wagen aan fundamenteel onderzoek dat de intellectuele revoluties van morgen moet voeden.
Jean Bourgain werd geboren in 1954 in Oostende als zoon van Marguerite Reuse en Réné Bourgain, beiden gereputeerde artsen. Na zijn secundaire studies in Oostende, haalde hij op de jonge leeftijd van 23 jaar de graad van doctor in de wiskunde, aan de VUB. Hij werkte zijn proefschrift in ongeveer één jaar af. Al in 1981 werd hij professor aan de Vrije Universiteit Brussel. Na een verblijf van meer dan dertien jaar aan de VUB, als student, vorser en professor, trok hij in 1985 naar het ‘Institut des Hautes Études Scientifiques’ (IHES) in Bures-sur-Yvette (Frankrijk). Kort daarna voegde hij daar een simultaanbetrekking bij aan de University of Illinois (VS). Uiteindelijk vestigde hij zich, sinds 1994, zelfs nog vóór de Fieldsmedaille zijn prestige vergrootte, aan het ‘Institute for Advanced Study’ in Princeton. Albert Einstein was een van de stichters van de onderzoeksinstelling en het is dan ook niet toevallig dat Bourgains huidig adres aan de ‘Einstein Drive’ ligt. Bourgain bepaalt er zelf zijn salaris, naar zijn eigen inzicht. Hij geeft geen enkele ‘traditionele les’, alleen ‘uiteenzettingen’, en hiervoor doorkruist hij de wereld gedurende zowat de helft van het jaar.
Het wiskundegenie behaalde een eerste internationale prijs, de Salemprijs, in 1983, en in 1985 viel hem één van de hoogste wetenschappelijke prijzen in België te beurt, de Damry-Deleeuw-Bourlart-prijs. Daarna sleepte hij zowat alle andere grote wiskundige prijzen in de wacht. Er was onder andere de Langevinprijs (1985) van de Franse ‘Académie des Sciences’, de erg prestigieuze Cartanprijs (1990, genoemd naar een van de belangrijkste wiskundigen van de vorige eeuw, Elie Cartan), de hoog aangeslagen Ostrowskiprijs (Zwitserland, 1991), de ‘Fields Medal’ (1994), de Shawprijs (2010) en de ‘Crafoord Prize’ (2012). En nu is er dus de ‘Nobelprijs voor Silicon Valley’. (ML/KC)
