Volgens Gert Matthijs, professor aan het UZ Leuven, mogen we verwachten dat elke pasgeborene in ons land beschikt over een DNA-profiel dat voorspelt met welke ziektes het kind later mogelijk te maken krijgt. UZ Leuven begon gisteren met “genoomanalyses” bij patiënten met zeldzame ziektes. “Op termijn worden die tests algemeen. En we moeten ons dringend afvragen wat we met al die gegevens gaan doen” aldus professor Matthijs.
Met de nieuwe toestellen, ter waarde van 1 miljoen euro, kan het UZ Leuven snel en op grote schaal complete “genoomanalyses” doen. Met deze analyses wordt een staalkaart opgemaakt van alle minuscule bouwsteentjes waaruit iemand opgebouwd is. En met de analyse worden ook de barstjes, gaten en scheuren in en tussen die bouwstenen gevonden. Professor Gert Matthijs van het Centrum voor Menselijke Erfelijkheid van het UZ Leuven voorspelt jaarlijks een paar duizend van die analyses te doen.
2.000 euro
De analyses, die voorlopig nog niet terugbetaald worden door het Riziv, kosten 2.000 euro per analyse. “We gaan het in eerste instantie doen bij kinderen met een zeldzame erfelijke ziekte die we nu nog niet aan één specifiek gen kunnen linken”, aldus professor Matthijs. “We zijn daarmee bij de eerste genetische centra in Europa. Door hun DNA volledig te analyseren en te vergelijken met anderen, zullen we zien waar de afwijkingen zitten en betere diagnoses kunnen stellen. En zullen we de ouders ook kunnen zeggen wat het risico is dat toekomstige broertjes of zusjes ook die aandoening zouden hebben.”
Compleet onderzoek
Momenteel wordt slechts één tot twee procent van ons DNA onderzocht. Zo wordt bijvoorbeeld mucoviscidose opgespoord. “Maar daarvoor moeten we maar één gen zoeken” aldus Matthijs. Met de genoomanalyse kan echt alles onderzocht worden. Op deze manier zullen veel meer barsten, gaatjes en scheurtjes aan het licht komen. Zo kan er bijvoorbeeld een analyse gedaan worden om te kijken waarom een kindje een verstandelijke beperking heeft en dat daar gezien wordt dat zowel baby als ouders aanleg hebben om darmkanker of hartproblemen te krijgen.
Moeilijke vragen
Deze manier van onderzoeken brengt talloze vragen met zich mee, geeft het UZ Leuven toe. “Wat vertel je en wat vertel je niet? En wie wordt eigenaar van de computerfile waarop die hele analyse staat? Voer je die test uit bij de geboorte of al in het embryo?” Moeilijke vragen waar momenteel nog geen pasklaar antwoord voor bestaat. “Nochtans zullen deze tests algemeen worden”, volgens Matthijs. “Binnen vijf jaar, misschien tien, doen we dit bij de geboorte van ieder kind in België, zo’n 100.000 per jaar. De techniek is voorhanden en de vraag ernaar zal enorm zijn. Hoe meer analyses we doen en hoe meer we vergelijken, hoe beter we allerlei ziektes ook zullen kunnen ontrafelen. Op dit moment kunnen we alzheimer nog niet accuraat voorspellen, dus is zo’n prognose – u heeft 12 procent meer kans om het te krijgen – niet nuttig. Maar dat zal veel preciezer worden. Hoe sneller de diagnose, hoe meer we kunnen doen om de ziekte te vermijden. We moeten ons op al die dingen voorbereiden, zodat we ons binnen een paar jaar niet moeten afvragen: Oei, wat gaan we nu doen?”
